Trải qua hơn mười lăm năm áp dụng, Bộ luật Hình sự 1999 (BLHS1999) đã ghi nhận những chuyển biến tích cực so với trước đây trong công tác phòng ngừa và đấu tranh tội phạm. Tuy nhiên, quy định về trách nhiệm hình sự của người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi tỏ ra chưa thực sự hợp lý.

Khoản 2 Điều 12 Bộ luật Hình sự năm 1999 quy định: “Người từ đủ 14 tuổi trở lên nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.”

Với quy định trên, người từ đủ 14 tuổi nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tất cả các tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng ở tất cả các nhóm tội. Thực tế cho thấy phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người ở độ tuổi từ đủ 14 tuổi đến chưa đủ 16 tuổi theo quy định trên của BLHS 1999 là quá rộng. Việc buộc người chưa thành niên ở độ tuổi này chịu trách nhiệm như vậy tỏ ra chưa phù hợp với chủ trương phòng ngừa và giáo dục người chưa thành niên phạm tội.

Khắc phục vấn đề này, Bộ luật hình sự 2015 (BLHS 2015) đã giới hạn phạm vi trách nhiệm hình sự của người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ bao gồm 04 nhóm tội tập trung với 29 tội danh xác định cụ thể như sau:

Tội giết người (Điều 123); Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho người khác (Điều 134); Tội hiếp dâm (Điều 141); Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi (Điều 142); Tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi (Điều 144); Tội cướp tài sản (Điều 168); Tội bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản (Điều 169).

Chịu trách nhiệm hình sự ở một số tội phạm rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng sau: Cưỡng đoạt tài sản (Điều 170); Cướp giật tài sản (Điều 171); Tội trộm cắp tài sản; Tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản (Điều 178); Tội cưỡng dâm (Điều 143), Tội mua bán người (Điều 150), Tội mua bán người dưới 16 tuổi (Điều 151); Tội sản xuất trái phép chất ma túy (Điều 248); Tội tàng trữ trái phép chất ma túy (Điều 249); tội vận chuyển chất ma túy (Điều 250); Tội mua bán trái phép chất ma túy (Điều 251); Tội chiếm đoạt chất ma túy (Điều 252); Tội tổ chức đua xe trái phép (Điều 265), Tội đua xe trái phép (Điều 266); Tội khủng bố (Điều 299), Tội phá hủy công trình quan trọng về an ninh quốc gia (Điều 303); Tội chế tạo tàng trữ, vận chuyển, sử dụng, mua bán, trái phép hoặc chiếm đoạt phương tiện kỹ thuật, vũ khí quân dụng (Điều 304).

So với quy định tại BLHS 1999, phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người từ đủ 14 tuổi đến chưa đủ 16 tuổi đã được thu hẹp, loại bỏ trách nhiệm pháp lý của họ trong nhiều tội danh. Theo quan điểm của chúng tôi, những thay đổi trên tại BLHS 2015 là phù hợp. Hy vọng rằng các quy định trên của BLHS 2015 sẽ không chỉ ngăn ngừa hiệu quả tội phạm do người chưa thành niên thực hiện mà còn nâng cao ý nghĩa nhân văn của BLHS 2015, đóng góp tích cực vào công tác phòng ngừa đấu tranh phòng chống tội phạm.

Quý khách có nhu cầu tư vấn và sử dụng dịch vụ xin vui lòng liên hệ theo thông tin như sau:

CÔNG TY LUẬT VLEGAL ĐỒNG KHÁNH

Điện thoại: 0987247092 hoặc 0865698331

Email: dongkhanhlegal@gmail.com 

Website: www.dongkhanhlegal.com

Người thực hiện: Phương Hoa