Bảo hộ quyền sở hữu, quyền sở hữu trí tuệ đang là một trong những vấn đề nhận được rất nhiều sự quan tâm khi mà hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ này càng nhiều. Trong đó một trong những đối tượng bị ảnh hưởng và xâm phạm nhiều nhất đó là quyền sở hữu trí tuệ với kiểu dáng công nghiệp. Để tránh những xâm phạm về quyền sở hữu, công ty Luật Vlegal Đồng Khánh xin tư vấn một số lưu ý khi đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp như sau:

1. Căn cứ pháp lý

- Luật sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi, bổ sung năm 2009;

- Nghị định 03/2006/NĐ – CP;

- Thông tư 01/2007/TT – BKHCN;

- Thông tư 16/2016/TT – BKHCN.

2. Nội dung tư vấn

Khi quyền sở hữu bị xâm phạm ngày càng nhiều bởi những hành vi nhái theo kiểu dáng công nghiệp được làm với chất lượng kém làm ảnh hưởng đến quyền của chủ sở hữu thì việc đăng ký bảo hộ là một trong những giải pháp hữu hiệu để bảo vệ quyền sở hữu. Theo quy định của pháp luật thì việc thực hiện đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp được quy định như sau:

2.1 Quy định về kiểu dáng công nghiệp

Theo quy định của pháp luật hiện hành thì: “Kiểu sáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩn được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố này”.

Với điểm nhận dạng là kiểu dáng bên ngoài, do đó kiểu dáng công nghiệp rất dễ bị xâm phạm với các sản phẩm hàng kém chất lượng, từ đó việc đăng ký quyền sở hữu kiểu dáng công nghiệp là rất quan trọng. Để đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp thì chủ sở hữu phải thuộc các đối tượng như sau:

- Tác giả tạo ra kiểu dáng công nghiệp bằng công sức và chi phí của mình;

- Tổ chức, cá nhân đầu tư kinh phí, phương tiện vật chất cho tác giả dưới hình thức giao việc, thuê việc, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác và thoả thuận đó không trái với quy định của pháp luật;

- Trường hợp nhiều tổ chức, cá nhân cùng nhau tạo ra hoặc đầu tư để kiểu dáng công nghiệp thì các tổ chức, cá nhân đó đều có quyền đăng ký và quyền đăng ký đó chỉ được thực hiện nếu được tất cả các tổ chức, cá nhân đó đồng ý.

2.2 Điều kiện bảo hộ kiểu dáng công nghiệp

Để được bảo hộ kiểu dáng công nghiệp cần đáp ứng các điều kiện của pháp luật để làm căn cứ xác nhận bảo hộ. Theo pháp luật hiện hành, một kiểu dáng công nghiệp cần đáp ứng các điều kiện như sau:

Thứ nhất: Điều kiện về tính mới

Một kiểu dáng công nghiệp chỉ được bảo hộ khi có tính mới, đó là sự khác biệt đáng kể với những kiểu dáng công nghiệp đã bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên nếu đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp được hưởng quyền ưu tiên. Theo đó:

- Hai kiểu dáng công nghiệp không được coi là khác biệt đáng kể với nhau nếu chỉ khác biệt về đặc điểm tạo dáng không dễ dàng nhận biết, ghi nhớ và không thể dàng để phân biệt tổng thể hai kiểu dáng công nghiệp đó;

- Kiểu dáng công nghiệp chưa bị bộc lộ công khau nếu chỉ có một số người có hạn được biết và có nghĩa vụ giữ bí mật về kiểu dáng công nghiệp đó.

- Kiểu dáng công nghiệp không bị coi là mất tính mới nếu được công bố trong các trường hợp sau đây với điều kiện đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp được nộp trong thời hạn 06 tháng kể từ ngày công bố:

+ Kiểu dáng công nghiệp bị người khác công bố nhưng không được phép của người có quyền đăng ký;

+ Kiểu dáng công nghiệp được người có quyền đăng ký quy định công bố dưới dạng báo cáo khoa học;

+ Kiểu sáng công nghiệp được người có quyền đăng ký trưng bày tại cuộc triển lãm quốc gia của Việt Nam hoặc tại cuộc triển lãm quốc tế chính thức hoặc được thừa nhận là chính thức.

Thứ hai: Điều kiện về tính sáng tạo

Tính sáng tạo là một trong những đặc điểm cơ bản của những phát minh mới. Kiểu dáng công nghiệp được voi là có tính sáng tạo nếu căn cứ vào các kiểu dáng công nghiệp đã được bộ lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức ào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên của đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp trong trường hợp đơn được hưởng quyền ưu tiên, kiểu dáng công nghiệp đó không thể được tạo ta một các dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực tương ứng.

Chủ sở hữu kiểu dáng công nghiệp cần lưu ý những trường hợp không được coi là có tính sáng tạo trong các trường hợp sau:

- Kiểu dáng công nghiệp là sự kết hợp đơn thuần của các đặc điểm tạo dáng đã biết (các đặc điểm tạo dáng đã được bộc lộ công khai được sắp đặt hoặc lắp ghép với nhau một cách đơn thuần như thay thế, thay đổi vị trí, tăng giảm số lượng...);

- Kiểu dáng công nghiệp là hình dáng sao chép/mô phỏng một phần hoặc toàn bộ hình dáng tự nhiên vốn có của cây cối, hoa quả, các loài động vật... hình dáng của các hình hình học (hình tròn, hình elip, hình tam giác, hình vuông, chữ nhật, hình đa giác đều, các hình lăng trụ có mặt cắt là các hình kể trên...) đã được biết rộng rãi;

- Kiểu dáng công nghiệp là sự sao chép đơn thuần hình dáng các sản phẩm, công trình đã nổi tiếng hoặc được biết đến một cách rộng rãi ở Việt Nam hoặc trên thế giới;

- Kiểu dáng công nghiệp mô phỏng kiểu dáng công nghiệp thuộc lĩnh vực khác, nếu sự mô phỏng đó đã được biết đến rộng rãi trên thực tế (ví dụ: đồ chơi mô phỏng ô tô, xe máy...).

Thứ ba: Điều kiện về khả năng áp dụng công nghiệp

Với bất cứ một sản phẩm nào khi được sản xuất cần đáp ứng yêu cầu về khả năng sử dụng, việc sử dụng một sản phẩm công nghiệp cũng cần được thể hiện một cách dễ hiểu. Theo đó người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực tương ứng có thể dùng kiểu dáng công nghiệp đó. Do vậy những đối tượng bị coi là không có khả năng áp dụng công nghiệp bao gồm:

- Đối tượng nêu trong đơn là hình dáng của sản phẩm có trạng thái tồn tại không cố định (các sản phẩm ở thể khí, chất lỏng...);

- Chỉ có thể tạo ra sản phẩm có hình dáng như đối tượng nêu trong đơn nhờ có kỹ năng đặc biệt hoặc không thể lặp đi lặp lại việc chế tạo ra sản phẩm có hình dáng như đối tượng nêu trong đơn;

- Các trường hợp với lý do xác đáng khác.

Như vậy khi có một kiểu dáng công nghiệp mới thì doanh nghiệp cần thực hiện xem xét trước các điều kiện cần đáp ứng để xem xét về tính khả thi khi đăng ký bảo hộ công nghiệp đối với sản phẩm. Việc chuẩn bị kỹ sẽ thúc đẩy nhanh hơn quá trình đăng ký. Khi đáp ứng các điều kiện cần, kiểu dáng công nghiệp mới sẽ được cấp văn bằng bảo hộ kiểu dáng công nghiệp và có hiệu lực kể từ ngày cấp, kéo dài đến hết 05 năm kể từ ngày nộp đơn. Chủ sở hữu có thể gia hạn về thời hạn sử dụng thêm 02 lần liên tiếp, mỗi lần thêm 05 năm sở hữu./.