Bảo hộ quyền
sở hữu, quyền sở hữu trí tuệ đang là một trong những vấn đề nhận được rất nhiều
sự quan tâm khi mà hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ này càng nhiều. Trong
đó một trong những đối tượng bị ảnh hưởng và xâm phạm nhiều nhất đó là quyền sở
hữu trí tuệ với kiểu dáng công nghiệp. Để tránh những xâm phạm về quyền sở hữu,
công ty Luật Vlegal Đồng Khánh xin tư vấn một số lưu ý khi đăng ký bảo hộ kiểu
dáng công nghiệp như sau:
1. Căn cứ pháp lý
- Luật sở hữu
trí tuệ 2005, sửa đổi, bổ sung năm 2009;
- Nghị định
03/2006/NĐ – CP;
- Thông tư
01/2007/TT – BKHCN;
- Thông tư
16/2016/TT – BKHCN.
2. Nội dung tư vấn
Khi quyền sở
hữu bị xâm phạm ngày càng nhiều bởi những hành vi nhái theo kiểu dáng công nghiệp
được làm với chất lượng kém làm ảnh hưởng đến quyền của chủ sở hữu thì việc
đăng ký bảo hộ là một trong những giải pháp hữu hiệu để bảo vệ quyền sở hữu.
Theo quy định của pháp luật thì việc thực hiện đăng ký bảo hộ kiểu dáng công
nghiệp được quy định như sau:
2.1
Quy định về kiểu dáng công nghiệp
Theo quy định
của pháp luật hiện hành thì: “Kiểu sáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của
sản phẩn được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những
yếu tố này”.
Với điểm nhận
dạng là kiểu dáng bên ngoài, do đó kiểu dáng công nghiệp rất dễ bị xâm phạm với
các sản phẩm hàng kém chất lượng, từ đó việc đăng ký quyền sở hữu kiểu dáng
công nghiệp là rất quan trọng. Để đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp thì chủ
sở hữu phải thuộc các đối tượng như sau:
- Tác giả tạo
ra kiểu dáng công nghiệp bằng công sức và chi phí của mình;
- Tổ chức,
cá nhân đầu tư kinh phí, phương tiện vật chất cho tác giả dưới hình thức giao
việc, thuê việc, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác và thoả thuận đó
không trái với quy định của pháp luật;
- Trường hợp
nhiều tổ chức, cá nhân cùng nhau tạo ra hoặc đầu tư để kiểu dáng công nghiệp
thì các tổ chức, cá nhân đó đều có quyền đăng ký và quyền đăng ký đó chỉ được
thực hiện nếu được tất cả các tổ chức, cá nhân đó đồng ý.
2.2 Điều
kiện bảo hộ kiểu dáng công nghiệp
Để được bảo
hộ kiểu dáng công nghiệp cần đáp ứng các điều kiện của pháp luật để làm căn cứ
xác nhận bảo hộ. Theo pháp luật hiện hành, một kiểu dáng công nghiệp cần đáp ứng
các điều kiện như sau:
Thứ
nhất: Điều kiện về tính mới
Một kiểu
dáng công nghiệp chỉ được bảo hộ khi có tính mới, đó là sự khác biệt đáng kể với
những kiểu dáng công nghiệp đã bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng
văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc nước ngoài trước ngày
nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên nếu đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp được hưởng
quyền ưu tiên. Theo đó:
- Hai kiểu
dáng công nghiệp không được coi là khác biệt đáng kể với nhau nếu chỉ khác biệt
về đặc điểm tạo dáng không dễ dàng nhận biết, ghi nhớ và không thể dàng để phân
biệt tổng thể hai kiểu dáng công nghiệp đó;
- Kiểu dáng
công nghiệp chưa bị bộc lộ công khau nếu chỉ có một số người có hạn được biết
và có nghĩa vụ giữ bí mật về kiểu dáng công nghiệp đó.
- Kiểu dáng
công nghiệp không bị coi là mất tính mới nếu được công bố trong các trường hợp
sau đây với điều kiện đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp được nộp trong thời hạn
06 tháng kể từ ngày công bố:
+ Kiểu dáng
công nghiệp bị người khác công bố nhưng không được phép của người có quyền đăng
ký;
+ Kiểu dáng
công nghiệp được người có quyền đăng ký quy định công bố dưới dạng báo cáo khoa
học;
+ Kiểu sáng
công nghiệp được người có quyền đăng ký trưng bày tại cuộc triển lãm quốc gia của
Việt Nam hoặc tại cuộc triển lãm quốc tế chính thức hoặc được thừa nhận là
chính thức.
Thứ
hai: Điều kiện về tính sáng tạo
Tính sáng tạo
là một trong những đặc điểm cơ bản của những phát minh mới. Kiểu dáng công nghiệp
được voi là có tính sáng tạo nếu căn cứ vào các kiểu dáng công nghiệp đã được bộ
lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức
ào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu
tiên của đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp trong trường hợp đơn được hưởng quyền
ưu tiên, kiểu dáng công nghiệp đó không thể được tạo ta một các dễ dàng đối với
người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực tương ứng.
Chủ sở hữu
kiểu dáng công nghiệp cần lưu ý những trường hợp không được coi là có tính sáng
tạo trong các trường hợp sau:
- Kiểu dáng
công nghiệp là sự kết hợp đơn thuần của các đặc điểm tạo dáng đã biết (các đặc
điểm tạo dáng đã được bộc lộ công khai được sắp đặt hoặc lắp ghép với nhau một
cách đơn thuần như thay thế, thay đổi vị trí, tăng giảm số lượng...);
- Kiểu dáng
công nghiệp là hình dáng sao chép/mô phỏng một phần hoặc toàn bộ hình dáng tự
nhiên vốn có của cây cối, hoa quả, các loài động vật... hình dáng của các hình
hình học (hình tròn, hình elip, hình tam giác, hình vuông, chữ nhật, hình đa
giác đều, các hình lăng trụ có mặt cắt là các hình kể trên...) đã được biết rộng
rãi;
- Kiểu dáng
công nghiệp là sự sao chép đơn thuần hình dáng các sản phẩm, công trình đã nổi
tiếng hoặc được biết đến một cách rộng rãi ở Việt Nam hoặc trên thế giới;
- Kiểu dáng
công nghiệp mô phỏng kiểu dáng công nghiệp thuộc lĩnh vực khác, nếu sự mô phỏng
đó đã được biết đến rộng rãi trên thực tế (ví dụ: đồ chơi mô phỏng ô tô, xe
máy...).
Thứ
ba: Điều kiện về khả năng áp dụng công nghiệp
Với bất cứ một
sản phẩm nào khi được sản xuất cần đáp ứng yêu cầu về khả năng sử dụng, việc sử
dụng một sản phẩm công nghiệp cũng cần được thể hiện một cách dễ hiểu. Theo đó
người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực tương ứng có thể dùng kiểu dáng công
nghiệp đó. Do vậy những đối tượng bị coi là không có khả năng áp dụng công nghiệp
bao gồm:
- Đối tượng
nêu trong đơn là hình dáng của sản phẩm có trạng thái tồn tại không cố định
(các sản phẩm ở thể khí, chất lỏng...);
- Chỉ có thể
tạo ra sản phẩm có hình dáng như đối tượng nêu trong đơn nhờ có kỹ năng đặc biệt
hoặc không thể lặp đi lặp lại việc chế tạo ra sản phẩm có hình dáng như đối tượng
nêu trong đơn;
- Các trường
hợp với lý do xác đáng khác.
Như vậy khi
có một kiểu dáng công nghiệp mới thì doanh nghiệp cần thực hiện xem xét trước
các điều kiện cần đáp ứng để xem xét về tính khả thi khi đăng ký bảo hộ công
nghiệp đối với sản phẩm. Việc chuẩn bị kỹ sẽ thúc đẩy nhanh hơn quá trình đăng
ký. Khi đáp ứng các điều kiện cần, kiểu dáng công nghiệp mới sẽ được cấp văn bằng
bảo hộ kiểu dáng công nghiệp và có hiệu lực kể từ ngày cấp, kéo dài đến hết 05
năm kể từ ngày nộp đơn. Chủ sở hữu có thể gia hạn về thời hạn sử dụng thêm 02 lần
liên tiếp, mỗi lần thêm 05 năm sở hữu./.